رشته فلسفه علم دانشگاه امیرکبیر تعطیل شد؟ - وبلاگ اشاره

به گزارش وبلاگ اشاره، رئیس دانشکده مدیریت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر شایعه تعطیلی رشته فلسفه علم این دانشکده را رد کرد.

به گزارش وبلاگ اشاره، دکتر مهدی مجیدپور رئیس این دانشکده در خصوص شرایط اعلام ظرفیت رشته فلسفه علم در این دانشکده گفتگویی داشته که در ادامه میخوانید:

پیرو عدم اعلام ظرفیت برای رشته فلسفه علم در مهرماه 1402، شایعاتی در خصوص تعطیلی این رشته در دانشگاه صنعتی امیرکبیر شکل گرفته است. چقدر این موضوع صحت دارد؟

دانشکده مدیریت، علم و فناوری در چند سال گذشته اقدام به پذیرش دانشجو در رشته فلسفه علم در مقطع کارشناسی ارشد کرده است. این مورد در سال 1402 با یک مکثی جهت ترمیم زیرساخت های علمی و فنی موجود همراه بوده است و همین مساله موجب بعضی نگرانی ها شده است. اما به استحضار آن دسته از عزیزان (به ویژه متقاضیان تحصیل این رشته) که سوالی در این خصوص داشته اند، می رساند که اجرا و راهبری صحیح و علمی هر رشته دانشگاهی نیازمند وجود زیرساختهای علمی و اجرایی است. رشته فلسفه علم، به عنوان شاخه ای از رشته های نظری و بنیادین دارای اهمیت بالایی است و در تقویت بنیادهای فکری علاقمندان این رشته نقش مهمی دارد. قاعدتا این برآورد که ترمیم شرایط علمی-آموزشی به معنای تعطیلی این رشته قلمداد شده است، به هیچ وجه صحیح نیست. بایستی دقت نمود که هر سال دانشگاه ها در رشته های مختلف تحصیلی بنا به دلایلی ظرفیت یک رشته را کم یا زیاد می¬نمایند و این موضوعی بسیار عادی است.

آیا مشکلاتی در زمینه اجرای این دوره وجود داشته است که این تصمیم گرفته شده است؟

دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مادر دانشگاه های صنعتی کشور است. رعایت استانداردهای علمی و آموزشی و حفظ کیفیت در تاریخ طولانی این دانشگاه و به ویژه در دوره نو اهمیت بسیاری زیادی دارد. مشکلاتی که در زمینه زیرساخت های علمی و اجرایی این دوره وجود داشته است، مستلزم یک تحلیل عمیق و اصولی است. بعضی آسیب ها حقیقتا جدی هستند. به عنوان مثال این دانشکده در سال 1399 تعداد 8 نفر ورودی در رشته فلسفه علم در مقطع کارشناسی ارشد داشته است. می دانید که دانشجوی کارشناسی ارشد بطور اسمی بایستی در طول 4 ترم تحصیل خود را به اتمام برساند. در مواقعی این مدت قابل تمدید برای ترم پنجم هست و تمدید ترم ششم فرآیندی بسیار سخت است و به ندرت اتفاق می افتد و ترم هفتم دانشجو باید اخراج شود. در حال حاضر، از تعداد 8 نفر ورودی سال 1399، صرفا یک نفر دفاع از سرانجام نامه کرده است و 7 نفر به جامانده در یک شرایط بحرانی قرار دارند. چه عواملی باعث شده اند که دانشجویان عزیز ما که همگی از سرمایه های ملی هستند دچار چنین آسیبی شوند؟ آیا این موضوع نیازمند موشکافی دقیق و اصولی نیست؟ گاهی مواقع کلاسی با 6 نفر برگزار می شود و دو نفر آن درس را حذف می نمایند و یک نفر هم غیبت امتحانی می نماید. ترم بعدی بایستی مجددا کلاس با ظرفیت 3 نفر ارائه شود و تعیین نیست این چرخه تا چه زمانی باید ادامه یابد. حفظ کیفیت علمی-آموزشی در راس سیاست های آموزشی دانشگاه صنعتی امیرکبیر بوده و این موضوع منطبق با مفاد اسناد بالادستی علم و فناوری کشور مانند سیاست¬های ابلاغی وزارت علوم، نقشه جامع علمی کشور و سایر اسناد بالادستی است. به عنوان مثال این دانشکده در سال 1399 تعداد 8 نفر ورودی در رشته فلسفه علم در مقطع کارشناسی ارشد داشته است. از این تعداد صرفا یک نفر دفاع از سرانجام­نامه کرده­ است و 7 نفر به جامانده در آستانه ورود به سال چهارم و در یک شرایط بحرانی قرار دارند.

اما دانشکده مدیریت در سال گذشته ظرفیت این رشته را افزایش داده بود. چرا سال جاری این موضوع محقق نشد؟

در سال 1400 از 9 نفر ظرفیت اعلامی برای رشته فلسفه علم، فقط 5 نفر دانشجوی فعال در دانشکده هستند.در سال 1401، بعضی مداخلات خارج از دانشکده و حتی دانشگاه باعث شد تا ظرفیت 22 نفر برای این رشته اعلام شود. اما جالب است که صرفا 7 نفر دانشجوی فعال ورودی 1401 در این رشته هستند و مابقی یا ثبت نام نکردند و یا انصراف دادند. یعنی کمتر از یک سوم اعلام ظرفیت دانشجو ثبت نام کرده اند. علت این موضوع هر چیزی که باشد، نیازمند تحلیل و تصمیم گیری عاقلانه است. چرا باید یک روند ناصحیح که ناشی از فشارهای بیرونی و غیرعلمی است هر سال تکرار شود. آیا شایسته نیست یک آسیب شناسی، به ویژه از منظر آموزشی اجرا شده و رویه ناصحیح گذشته اصلاح شود؟ اساسا چنین شرایطی هشدار می دهد که بنیه های علمی در این موضوع بایستی ترمیم و ارتقاء یابد.

بعضی استدلال می نمایند که جای این رشته در دانشکده مدیریت و کسب و کار نیست. نظر شما راجع به این موضوع چیست؟

البته فعلا چنین بحثی مطرح نیست و من این موضوع را حاشیه ای میدانم. اما چنین انتقاداتی وجود داشته است. دانشکده مدیریت دانشگاه صنعتی امیرکبیر، قریب به پانصد نفر دانشجو (شامل روزنه و پردیس ها) در مقطع تحصیلات تکمیلی و عمدتا در رشته¬های مدیریت کسب وکار، مدیریت فناوری، فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک دارد و دانشجویان رشته فلسفه علم متاسفانه در اقلیت هستند. موضوع علمی در این دانشکده مدیریت اجرایی و کسب و کار است و این موضوع سبب شده است تا دانشجویان عزیز فلسفه علم نتوانند با اتمسفر دانشکده انس بگیرند. این گروه در این دانشکده فقط 3 نفر عضو هیات علمی دارد. بیش از نیمی از اساتید مربوط به رشته فلسفه علم در این دانشکده به صورت حق¬التدریسی بوده و خارج از این دانشکده و دانشگاه صنعتی امیرکبیر تقبل زحمت فرموده و تشریف می آورند و ما قدردان تمام زحمات این عزیزان هستیم که دلسوزانه برای دانشجویان زمان خود را اختصاص داده و دانش گرانبهای خود را با آنها به اشتراک می گذارند.

در خصوص نمونه های بین المللی هم چنین مباحثی مطرح بوده است. اگر مثلا دانشگاه کمبریج یا دانشگاه هاروارد ذکر می شود، باید دقت نمود که در این دانشگاه ها رشته فلسفه علم در دپارتمان تاریخ و یا دپارتمان تاریخ علم ارائه می شود. باید دقت نمود که بنیه های علمی و آموزشی در یک دانشکده تا حد زیادی بایستی مشابهت داشته باشند. اما اساسا این موضوع فعلا جای بحث نیست و دغدغه دانشکده مدیریت دانشگاه صنعتی امیرکبیر صرفا حفظ استانداردهای علمی و آموزشی بوده است و مطالعه تطبیقی جایی در این تصمیم گیری نداشته است. قاعدتا شواهد فوق نیازمند یک آنالیز دقیق و موشکافانه است تا در صورت پذیرش دانشجویان این رشته که همگی از سرمایه­های کشور هستند، امکان ارائه خدمات آموزشی مناسب و استاندارد و در سطح یک دانشگاه عالی فراهم باشد. این موضوع اتفاقا در اسناد بالادستی علم و فناوری کشور و بعلاوه سیاست­های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز بارها تاکید شده است.

در خصوص روش اجرای این تصمیم هم انتقاداتی وجود دارد. بعضی ادعا کرده اند که این تصمیم یک نفره بوده است.

تمام کسانیکه با رویه های آموزشی در دانشگاه ها اندک آشنایی دارند، واقف به این موضوع هستند که اصولا نه از منظر فرآیندی و نه فنی (سامانه های آموزشی) چنین تصمیمی در اختیار یک فرد نیست. به نظر می رسد که این موضوع با اهداف خاصی مطرح شده است. مایلم به استحضار برسانم که این دانشکده خود را ملزم به رعایت تمامی استانداردهای علمی و آموزشی می داند و در این راه تمام سعی خود را خواهد کرد. کما اینکه این دانشکده به تدریج محل تجمع صاحب نظران علم مدیریت در کشور شده است. به هر ترتیب چنانچه به هر علتی، این تصمیم موجبات نگرانی بعضی علاقمندان و اساتید فلسفه علم در کشور شده باشد، قطعا قابل درک است و درب­های گفتگو در این دانشکده برای همه صاحب­نظرن باز است و از گفتگو استقبال می­شود. اساسا با مشارکت تعداد بیشتری از صاحب­نظران، می­توان تصمیم­های بهتری اتخاذ نمود که نگرانی­های دانشکده در خصوص کیفیت ارائه دوره هم رفع شود.

آیا در خصوص برنامه های آینده دانشکده نظری دارید؟

مایلم این برنامه ها را در فرصتی دیگر باز کنم و به فضل الهی افق های پیش رو بسیار روشن و درخشان می بینم که قائم به فرد نبوده و در حال شکلگیری نظام علمی مبتنی بر شایسته سالاری خواهد بود.