استان بوشهر را بهتر بشناسیم - وبلاگ اشاره

به گزارش وبلاگ اشاره، استان بوشهر، مرکز انرژی ایران از استان های جنوبی کشور است که در حاشیه خلیج فارس قرار داشته و مکان های تاریخی بسیاری دارد.

استان بوشهر به مرکزیت بندر بوشهر در حاشیه خلیج فارس نهاده شده است و از نظر وسعت هفدهمین استان بزرگ ایران است. این استان از 10 شهرستان، 24 بخش و 46 دهستان و 37 شهر و حدود 910 آبادی تشکیل شده است. شهرستان های بوشهر، تنگستان، جم، دشتستان، دشتی، دیر، دیلم، عسلویه، کنگان و گناوه از شهرستان های استان بوشهر هستند.

از مهم ترین وقایع تاریخی این استان مبارزه مردم تنگستان علیه نیروهای خارجی است که به یک قرن پیش بازمی گردد.

منابع بزرگ نفت و به خصوص گاز و نیروگاه هسته ای در این استان نهاده شده است که به همین دلیل ملقب به مرکز انرژی ایران است. کشاورزی، نخلداری، تجارت، دامداری، شیلات و تا حدودی زیادی صنعت، اقتصاد استان را تشکیل می دهد. بوشهر در در ساحل استراتژیک خلیج فارس نهاده شده است که از همین نظر در صادرات و واردات دریایی و صنعت صیادی دارای اهمیت بسیار است.

تاریخچه

قدمت سرزمین بوشهر، به عهد ایلامی و تمدن بین النهرین برمی گردد. این سرزمین جزء یکی از استان های جنوب غربی دولت ماد در زمان مادها در شروع سده هشتم قبل از میلاد بوده و جزو ساتراپ نشین چهاردهم دولت ماد در زمان حکومت هوخشتره بوده است. در اطراف شهر برازجان آثاری باارزش از دوره هخامنشیان به دست آمده است. در دوره ساسانی و در زمان اردشیر بابکان شهر و رام اردشیری در دو فرسنگی شهر بوشهر ساخته شد که اکنون خرابه های آن به نام ریشهر معروف است.

از اواخر قاجاریه تا سال 1316 ایران به 27 بخش تقسیم شده بود که بوشهر، بنادر و جزایر خلیج فارس یکی از این بخش ها به شمار می رفت. از سال 1316 در تقسیمات نو کشوری، بوشهر و توابع آن یکی از شهرستان های استان هفتم (فارس) محسوب شده و جزء قلمرو استانداری فارس شد. در سال 1339 در تقسیمات سیاسی کشور تحولاتی انجام شد و بوشهر و توابع آن به نام فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس به مرکزیت بوشهر از استان فارس جدا شد.

در اوایل دهه 1340 این فرمانداری کل و فرمانداری کل بنادر و جزایر دریای عمان تحت عنوان فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس و دریای عمان ادغام شد. این فرمانداری کل در آذر ماه سال 1346 به استان ساحلی تغییر نام پیدا کرد و بوشهر و توابع آن زیر نظر استانداری ساحلی به مرکزیت بندر عباس نهاده شد. در آذر ماه سال 1349 شهرستان های بوشهر و دشتستان تحت عنوان فرمانداری کل بوشهر از استان ساحلی جدا شد و خاتمه در تاریخ 1352.7.9 استان بوشهر با دو شهرستان بوشهر و دشتستان تشکیل شده و پس از آن تا به امروز به 10 شهرستان تقسیم شده است.

جغرافیا

استان بوشهر در جنوب ایران در حاشیه خلیج فارس نهاده شده است. همسایگان این استان از شمال قسمتی از استان خوزستان و استان کهگیلویه و بویراحمد، از شرق استان فارس، از جنوب و غرب خلیج فارس و از جنوب شرق قسمتی از استان هرمزگان است. مساحت استان بوشهر حدود 27٬653 کیلومتر مربع است.

این استان متشکل از دو بخش جلگه ای حاشیه ساحلی غربی و کوهستانی نوار شرقی منتهی الیه زاگرس جنوبی است. ارتفاعات استان بوشهر که ادامه زاگرس فارس است، گچ ترش (رشته کوه) نام دارد. ارتفاعات در نواحی جنوبی به دریا نزدیک می شوند که به ارتفاعات نوکند معروف هستند. کوه خورموج با ارتفاع 1860 که بلندترین قله استان بوشهر در شهرستان دشتی است، کوه های گیسکان با ارتفاع 1600 متر و بزپر یا پشت پر با ارتفاع 1420 متر در شرق برازجان، کوه سیاه با ارتفاع 1500متر در دشت پلنگ، کوه درنگ با ارتفاع 1223متر در شهرستان دیر، گچور با ارتفاع 1603 متر و بوریال با ارتفاع 730 متر در تنگستان و ارتفاعات بوشکان و پازنان از مهم ترین کوه های استان هستند.

اقلیم

این استان دارای آب وهوای گرم و خشک است، ولی در نواحی ساحلی آب وهوای گرم و مرطوب حاکم است. بیشترین دمای مطلق آن 52.5 درجه سانتی گراد و کمترین دمای آن 1- درجه سانتی گراد و دمای میانه سالانه استان 25.7 درجه است. استان به مدت 7 ماه دارای اقلیم گرم، 2 ماه دارای اقلیم معتدل تا سرد و 3 ماه دارای اقلیم معتدل تا گرم است. در این استان 14 باد محلی می وزد.

مردم شناسی

بیشتر مردم استان بوشهر به زبان فارسی با گویش بوشهری صحبت می نمایند. در منطقه بوشهر فارسی با گویش بردستانی، گویش دشتی، گویش تنگستانی، گویش کازرونی و گویش اچمی صحبت می گردد. مردم شهرستان های شمالی استان مانند دشتستان، گناوه و به ویژه دیلم با زبان لری و مردم شهرستان های جنوبی مانند قسمت هایی از شهرستان های دیر، کنگان و به ویژه جم نیز به فارسی لهجه دار سخن می گویند بعلاوه بعضی از اهالی جزیره شیف و بنادر کنگان و عسلویه نیز به زبان عربی صحبت می نمایند. مردم سواحل خلیج فارس و جزایر آن به گویشی صحبت می نمایند که رگه هایی از گویش ها و زبان های شبانکاره ای، بلوچی، ترکمنی، لری و بعضی واژه های انگلیسی، هلندی، پرتغالی، هندی و عربی را در بر می گیرد، ولی استخوان بندی و ریشه آن فارسی است. زبان ترکی نیز زبان رایج عشایر استان بوده و بیشتر در منطقه ها دشتستان و دشتی یافت می گردد.

بیشتر مردم این استان مسلمان و دارای مذهب شیعه هستند مردمان دارای مذهب سنی بیشتر در جنوب شرقی این استان (شهرهای عسلویه و کنگان و جزیره شیف) سکونت دارند.

لباس محلی

موقعیت بندری و ساحلی و شرجی بودن استان بوشهر باعث شده تا بیشتر مردم از لباس های معمولی نخی استفاده نمایند.

زنان این استان، پیراهن بلند دور چین به همراه عبای سیاه، مقنعه نازک و سیاه رنگ، روبنده نازک، شلوار چیت و نوعی کفش صندل معروف به کوش می پوشند. پیراهن رسمی خانم های بوشهر جامه گشادی است که پیراهن عربی نام دارد و در دوخت این پیراهن از تزیینات بسیار زیبا و جالب استفاده شده است. بانوان بوشهری اغلب با چادر محلی به بیرون می فرایند.

پیراهن بلند سفید که دشداشه نام دارد، از لباس های رایج مردان در استان بوشهر است. مردان مسن از نوعی دستار (شال ترمه) که از طریق همین دستار، مرد مسن تشخیص داده می گردد، استفاده می نمایند. مردان بوشهر نوعی جبه به نام دگله و معمولا زیر پیراهن آستین کوتاه سفید (کاپیتان) می پوشند. بعلاوه عرق چین رنگی بر سر گذاشته و روی شلوار لنگی که به لنگوته معروف است، روی کمر می بندند.

صنایع دستی و سوغات

عبابافی، گرگوربافی، گبه بافی، لنج و قایق سازی، ماهی و میگو، خرما و ارده از صنایع دستی و سوغات معروف این استان است.

دیدنی ها

چشمه آبگرم قوچارک در شهر دِلوار، نیایشگاه مند در فاصله 30 کیلومتری خورموج، منطقه حفاظت شده حله در فاصله 10 کیلومتری شمال شرقی بندر بوشهر، گورستان شغاب در جنوب شهر بوشهر، گور دختر در تنگ ارم شهرستان دشتستان، کاخ کوروش دشتستان در شهر برازجان، موزه رئیس علی دلواری در دلوار، گورستان و منطقه باستانی سیراف در بندر سیراف، گنبد نمکی جاشک در حد فاصل شهرستان دشتی و دیر، موزه دریانوردی خلیج فارس بوشهر، عمارت امیریه بوشهر از جاهای دیدنی استان بوشهر است.

نیایشگاه مند، گورستان شغاب، گور دختر، کاخ کوروش، موزه رییس علی دلواری، گورستان سیراف، گنبد نمکی جاشک و عمارت امیریه در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده اند.