مهدی کاموس: تماشاگران نوجوان حلقه مفقوده مخاطب شناسی تئاتر کشور هستند - وبلاگ اشاره

به گزارش وبلاگ اشاره، تهران (پانا) - مهدی کاموس، مدیردفتر پژوهش، آموزش و انتشارات اداره کل هنرهای نمایشی می گوید تماشاگران نوجوان حلقه مفقوده مخاطب شناسی تئاتر کشور هستند.

مهدی کاموس مدیر دفتر پژوهش، آموزش و انتشارات اداره کل هنرهای نمایشی ضمن توضیح جزییاتی درباره دو طرح همایش ملی تئاتر برای نوجوانان و بسته جامع آموزش نمایشنامه نویسی در سراسر کشور، از لزوم ترغیب سیاست گذاران فرهنگی و جامعه حرفه ای تئاتر به تولید آثار نمایشی ویژه نوجوانان و نیاز این گروه سنی به پیدا کردن هویت خود از طریق تئاتر سخن گفت و تماشاگران نوجوان را حلقه مفقوده مخاطب شناسی تئاتر کشور دانست.

مهدی کاموس، مدیر دفتر پژوهش، آموزش و انتشارات اداره کل هنرهای نمایشی در نظر دارد تا به زودی دو طرح همایش ملی تئاتر برای نوجوانان و بسته جامع آموزش نمایشنامه نویسی در سراسر کشور را اجرایی کند. به این منظور با او درباره جزییات طرح همایش ملی تئاتر برای نوجوانان به گفت وگو پرداختیم که در ادامه می خوانید.

طرح و ایده همایش ملی تئاتر برای نوجوانان برچه اساسی شکل گرفته است؟

در سال های 1393 تا 1400 مدیر و بعضاً مجری پژوهش هایی درباره ساختار و محتوای تئاتر بودم. این پژوهش ها با هدف گزارش شرایط تئاتر در ایران انجام شد. یکی از حوزه های مطالعاتی مهم این پژوهش ها درباره بازنمایی شخصیت نوجوانان در 400 اثر نمایشی است. یافته ها نشان دادند که در آثار نمایشی مورد مطالعه، شخصیت نوجوان بسیار کم به رسمیت شناخته شده است. درواقع، در یک دسته بندی اعتباری تئاترهای تولیدی در کشور به لحاظ گروه بندی سنی در سه طیف تقسیم می شوند؛ بیشتر نمایش ها رده عمومی و بزرگ سال اند، طیف دیگری تئاتر کودک هستند و هرچند عنوان شان تئاتر کودک و نوجوان باشد، اما عملاً به لحاظ محتوا، اجرا و جامعه هدف مخاطبان، تئاتر کودک محسوب می شوند. طیف سوم نمایش های دانش آموزی اند که در سطح مدارس اتفاق می افتند و عموماً آموزشی و تربیتی اند و توجه آشکاری به دوران نوجوانی ندارند. در این میان رده سنی نوجوان کمتر از سوی سیاست گذاران و جامعه حرفه ای تئاتر کشور در نظر گرفته می شوند و تماشاگران نوجوان حلقه مفقوده مخاطب شناسی تئاتر کشور هستند.

دوران نوجوانی به چه گروه سنی اطلاق می شود و تئاتر برای نوجوانان از چه لحاظ می تواند تأثیرگذار باشد؟

منظور از دوران نوجوانی فرایند تکاملی و رشد همه جانبه کودک برای پذیرفته شدن به عنوان انسان مسئول و بزرگ سال و جامعه پذیر شدن اوست. در مطالعات اجتماعی دوران نوجوانی را مربوط به سنین 12 تا 18 سالگی می دانند اما بعضی از روان شناسان دوران نوجوانی را در بازه سنی 11 تا 20 یا 21 سالگی به سه دوره ابتدایی، میانی و پایانی تقسیم می کنند. مثلاً سن 11 تا 13 سالگی را دوره اول نوجوانی و دوره فاصله گرفتن از کودکی می دانند و دوران نوجوانی دوم از سن 14 تا 17 و دوره سوم از 18 تا 21 سالگی را دوره سوم نوجوانی و دوران تثبیت و ورود به جامعه معرفی می کنند.

نوجوان در بازه سنی 11 تا 21 سال به ویژه در دوران نوجوانی دوم هویت مشخصی پیدا می کند و نیازمند آموزش مهارت های اجتماعی مانند حل مسئله، تصمیم گیری و همچنین دوست یابی، دین یابی و هویت یابی است. دوران نوجوانی، دوران بحران سازگاری نوجوان در مواجهه با ساختارهای جامعه مثل دین، دولت، نظام آموزش پرورش، رسانه و آسیب های اجتماعی است که در این سن با آن ها روبه رو می شود و ما در تئاتر به آن ها نپرداخته ایم درحالی که مُد فرهنگی روزگار ما در کنار سینما و فضای مجازی، هنر تئاتر است و نوجوان ما مطالبه گر سرمایه فرهنگی و پیدا کردن هویت خود از طریق هنر و رسانه یا ورزش و مراسم آیینی، معنوی و دینی است؛ اما تئاتر هنوز نتوانسته است جادوی نمایش زندگی در حرکت را برای نوجوانان ایرانی رو کند و نشان دهد.

برگزاری همایش ملی تئاتر برای نوجوانان تا چه حدی می تواند

اهمیت ضرورت پرداختن به این موضوع را مشخص کند؟

بر اساس پژوهش های انجام شده ما نیازمند ترغیب گروه های حرفه ای برای کار در زمینه تئاتر نوجوان هستیم. در حال حاضر با توجه به پیشرفت در زمینه جامعه ایرانی-اسلامی گفتمان متناسبی در زمینه تئاتر نوجوان نداریم. جایگاه تئاتر نوجوان جایگاه بسیار مهمی است که به آن توجهی نمی شود و ما با برگزاری چنین همایش هایی از متخصصان و دانشگاهیان فعال در حوزه های مختلف دعوت می کنیم تا با نگاهی بینارشته ای و با توجه به ابعاد متفاوت انسان شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی، ادبیات در کنار هنر تئاتر به موضوع تئاتر نوجوان بپردازند.

برگزاری چنین همایش هایی چقدر می تواند در سیاست گذاری های فرهنگی در حوزه تئاتر نوجوان مؤثر باشد؟

تأثیرگذاری چنین رویدادهایی زمانی اتفاق می افتد که همایش های علمی و پژوهشی به ضرورت و اهمیت هنر تئاتر برای نوجوانان بر اساس مخاطب شناسی و کارکرد این تئاتر بپردازند و بر این اساس هم سیاست گذاران فرهنگی و هم جامعه حرفه ای تئاتر به کار کردن در این زمینه تشویق خواهند شد.

تشویق و ترغیب سیاست گذاران و جامعه حرفه ای کشور برای تولید آثار نمایشی ویژه نوجوان با موضوع چه موضوعاتی انجام می شود؟

طرح همایش ملی تئاتر برای نوجوانان با اولویت قرار دادن 10 محور اصلی در نظر دارد تا از همه دست اندرکاران تئاتر به ویژه جامعه دانشگاهی، پژوهشگران، نمایشنامه نویسان و کارگردانان حرفه ای تئاتر برای پرداختن به تئاتر برای نوجوان کمک بگیرد.

محور اول مربوط به اهمیت و ضرورت های تئاتر نوجوان در جامعه ایرانی- اسلامی جایگاه تئاتر نوجوان در سیاست گذاری های تئاتر کشور آثار نمایشی ویژه نوجوانان، دوم جایگاه تئاتر نوجوان در سیاست گذاری های فرهنگی کشور با توجه به اسناد بالادستی، تجربه سایر ملل و گروه های حرفه ای تئاتر نوجوان در کشورهای دیگر، محور دیگر شرایط تئاتر نوجوان با رویکرد بررسی علل عدم توسعه کمی و کیفی تئاتر نوجوان است و محور دیگر مخاطب شناسی، ذائقه و پسند نوجوان ایرانی در تئاتر نوجوان است.

در واقع در این همایش در پی تبیین اهمیت و جایگاه تئاترهایی هستید که مورد ذائقه و پسند نوجوان ایرانی باشد؟

بله و از آن مهم تر که به مسائل دوران نوجوانی انسان نوجوان ایرانی بپردازد و به همین دلیل سایر محورها عبارت اند از تئاتر نوجوان و دوران نوجوانی، تئاتر نوجوان، هویت ملی، جامعه و فرهنگ که بحث پیشرفت جامعه ایرانی اسلامی و بحث جامعه پذیری نوجوانان، آموزش مهارت های زندگی و شیوه های مقابله با جهانی سازی است، محور دیگر زیبایی شناسی در تئاتر نوجوان شامل ویژگی ها و عوامل فرم هنری در تئاتر نوجوان، تمایز و تفاوت های تئاتر نوجوان با تئاتر بزرگ سال و کودک، اقتباس از متون کهن و ادبیات داستانی معاصر ایران برای تئاتر نوجوانان به ویژه رمان نوجوان، بحث آموزش وپرورش و تئاتر نوجوان که بحث رابطه تئاتر نوجوان با تعلیم و تربیت، آموزش و متون درسی است و آخرین محور فناوری های نو و تئاتر نوجوان در ایران است.

اطلاعات اجرایی این همایش چگونه خواهد بود؟

طبق زمان بندی چکیده مقالات شرکت کنندگان تا اواسط شهریورماه دریافت خواهد شد و آن ها تا مهرماه سال جاری برای ارسال اصل مقالات فرصت خواهند داشت و شرکت کنندگان در آبان به ارائه مقاله، میزگرد و سخنرانی می پردازند. تاریخ دقیق و جزییات برگزاری دقیق همایش به زودی رسانه ای شده و در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد.