مورد خاص و شگفت انگیز بازیگر ایرانی - وبلاگ اشاره

به گزارش وبلاگ اشاره، برای دانشجویان پزشکی آلمان، این بازیگر ایرانی یک مورد خاص و شگفت انگیز بود چرا که قلب او برخلاف دیگران، طرف راست بدنش قرار گرفته بود. اسماعیل شنگله، بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر به هنگام تحصیل در اتریش با چنین وضعیتی رو به رو شد.

به گزارش ایسنا، امروز، 13 خرداد ماه سالروز تولد اسماعیل شنگله است که سال گذشته از میان مان رفت و اگر زنده بود، سال جاری هشتاد و هفتمین شمع تولدش را خاموش می کرد.

به همین انگیزه بخشی از خاطرات او که در تبادل نظری تصویری اش با سایت آرته باکس منتشر شده، مرور می کنیم.

شنگله، سال 1340 به تشویق دوستانش حمید سمندریان و عباس مغفوریان برای ادامه تحصیل به خارج از کشور رفت. نخستین دلمشغولی او این بود که برای درس خواندن در یک کشور خارجی، پول چندانی در بساط ندارد، اما هر دو دوست دلگرمش کردند که تحصیل در دانشگاه های خارج از کشور نیازمند پولی زیادی نیست. بدین ترتیب تحصیل در رشته تئاتر در دانشگاهی در اتریش را انتخاب کرد. برای این کار ابتدا به کلاس زبانی در کوچه برلن رفت. او که کارمند اداره هنر های دراماتیک بود، بعد از تبادل نظر و توافق با دکتر فروغ، مدیر دانشکده و اداره هنر های دراماتیک تحصیل در خارج از کشور را انتخاب کرد و قرار شد بعد از رفتن به خارج از کشور نیز همان دستمزد را هم دریافت کند.

یکسری کتاب برداشت و با 4 هزار تومان راهی سفر شد. سفرشان زمینی بود. با وجود مشکلاتی که در طول سفر رخ داد، بالاخره به مونیخ رسید. به سفارش ایرج زهری، مترجم و فعال تئاتری که او نیز در خارج از کشور به سر می برد، اتاقی برایش دست و پا کردند. خیلی زود دریافت که برای تحصیل در دانشگاه باید زبان آلمانی خود را تقویت می کرد و دوباره کلاس زبان رفت و برای تامین مخارج زندگی، کاری در بخش تراشکاری شرکت زیمنس پیدا کرد، ولی تحمل فضای آن را نداشت. با این حال، چون کارش خوب بود، دستمزدش را بالا بردند.

رضا کرم رضایی که همکلاسی اش در هنرستان هنرپیشگی و تئاتر جامعه باربد بود، زودتر از او به آلمان رفته و مشغول تحصیل و کار بود و به واسطه خط خوش خود، از طریق کبریت، به لاتین خطاطی می کرد. با همراهی کرم رضایی شغل دیگری در یک لابراتوار پیدا و در این شغل پیشرفت کرد.

در همان دوره ازدواجی ناپیروز کرد که حاصلش یک پسر شد و او خود را مقصر می دانست، چون نتوانست خود را با فرهنگی دیگر تطبیق بدهد. پسرک را با درخواست های مکرر همسر، به او واگذار کرد و بدون دلگیری از هم جدا شدند.

اولین باری که آزمون بازیگری داد، گفتند خوب و باهوش است و حس دارد، ولی لهجه اش آلمانی نیست و بهتر است کارگردانی را دنبال کند و این گونه بود که در آزمون کارگردانی در یک آموزشگاه که هنر های نمایشی و موسیقی تدریس می شد شرکت کرد و در کنار 14 نفر دیگر پذیرفته شد و 6 ماه بعد در مرحله بعدی امتحان نیز پیروز شد.

از شرایط تحصیل این بود که نباید بیمار شوند یا ورزش سنگین انجام دهند، اما گاهی اتفاقاتی خارج از اراده ما رخ می دهد. آپاندیسش دچار مشکل شد و پزشک تاکید نمود در اولین فرصت جراحی کند. مدیران آموزشگاه توصیه کردند که در تعطیلات خاتمه ترم جراحی کند. چاره ای جز تسلیم نداشت. زمان موعود فرا رسید و از آنجا که به صورت مادرزادی، قلبش طرف راست بدنش بود، خیلی زود در بیمارستان مشهور شد و دانشجویان کنجکاو به عنوان یک مورد پژوهشی در او نگریستند.

شنگله با همه فراز و فرودها، تحصیل خود را به خاتمه رساند و او نیز همانند یارش حمید سمندریان، هوای وطن را داشت و بعد از اتمام تحصیل به ایران بازگشت و یکی از هنرمندان پیروز و حرفه ای ما شد.

او بعد از چندین همکاری در تئاتر های تلویزیونی، با بازی در نمایش بازی استریندبرگ نخستین همکاری خود را در تئاتر صحنه ای با حمید سمندریان به انجام رساند. در این نمایش در کنار محمد علی کشاورز و هما روستا روی صحنه رفت. این نمایش در دانشگاه تهران اجرا شد.

دیگر همکاری این دو هنرمند در نمایش آندورا شکل گرفت؛ نمایشنامه ای نوشته ماکس فریش، نویسنده آلمانی که شنگله متن آن را به عنوان سوغاتی برای سمندریان آورد و او خیلی زود دست به کار ترجمه شد. تابستان سال 45 تمرین این نمایش در انجمن فرهنگی ایران و آمریکا شروع شد و نمایش در همین انجمن روی صحنه رفت.

اسماعیل شنگله در سال 1315 در تهران به دنیا آمد. تئاتر را از سال 1332 شروع کرد و در سال 1335 وارد هنرستان هنرپیشگی شد.

اول بار در نمایش سه یار دبستانی نقش کودکی خیام، روی صحنه رفت ... بعد از دبیرستان به هنرستان هنرپیشگی رفت که در آن دوره اکبر مشکین، بازیگر مطرح و گریمور، حاضر در آن بود.

همزمان با سومین سال آموزشش در هنرستان، اداره هنر های دراماتیک به مدیریت دکتر مهدی فروغ تاسیس شد. افراد حاضر در آن بسیار کم شمار بودند. او نیز یکی از همین حاضران بود.

سال های شروعین فعالیت هنری نسل شنگله سال هایی بود همراه با کمبود منابع تئوریک، نبود سالن های کافی برای اجرای تئاتر، سرخوردگی طبقه میانه بعد از کودتای 28 مرداد و تعطیلی تئاتر. با این همه سخت جانی کردند و جا نزدند و این چنین بود که شنگله برای خودش چنان کارنامه پرباری ساخت جای انکارش نیست. در بخشی از درخشان ترین آثار نمایشی از تئاتر و سینما و تلویزیون کار کرد و با بسیاری از هنرمندان شناخته شده از شاهین سرکیسیان تا حمید سمندریان و داریوش مهرجویی و رکن الدین خسروی و دکتر فروغ و داود میرباقری تجربه همکاری داشت.

در سال 53 با فیلم داریوش مهرجویی با عنوان دایره مینا وارد عالم سینما شد و عمده فعالیت هایش در فیلم های سینمایی به اواخر دهه 70 و اوایل دهه 80 با ایفای نقش در فیلم هایی، چون سام و نرگس، سگ کشی، پارتی، گاهی به آسمان نگاه کن و عروسک فرنگی برمی شود.

اما عمده حضور این بازیگر در عالم تصویر، به تلویزیون و سریال های تلویزیونی برمی شود. شنگله بازی مقابل دوربین های تلویزیونی را از تله تئاتر شروع کرد و در طول حیاتش در مجموعه هایی، چون مدرس، رعنا، روشن تر از خاموشی، عطر گل یاس، آوای فاخته، شیخ بهایی و … بازی داشت. او در طول فعالیت هنری اش همچنان به ایفای نقش در تله تئاتر اهمیت ویژه ای می داد و کارهایی، چون تاجر ونیزی، قضیه رابرت اپنهایمر، در منطقه جنگی، قطار ارواح و کسب و کار آقای فابریزی از وی به یادگار مانده است.